جزئیات ۴ خط جدید مترو تهران تا افق ۱۴۲۰
محبوبه ذاکری سهی ، در مورد برنامه های آتی شهرداری تهران برای توسعه حمل و نقل با بیان اینکه در حال حاضر، تمرکز طرح‌ها و پروژه های جاری معاونت حمل و نقل و ترافیک تهران بر توسعه و ایجاد حمل و نقل همگانی و پاک متمرکز است؛ گفت: این معاونت بنا دارد با روشهای کارآمد، میزان تمایل استفاده از حمل و نقل عمومی را در مقابل حمل و نقل شخصی افزایش دهد.
وی با بیان اینکه برای تحقق استقبال مردم از حمل و نقل عمومی دو راهکار توسعه و ارتقای بهره وری حمل و نقل همگانی و همچنین اعمال روشهای مناسب مدیریت تقاضای حمل و نقل را در دستور کار قرار دادیم، گفت:
در دنیا این دو راهکار شناخته شده در افزایش گرایش مردم به حمل و نقل موثر بوده است که معمولا به موازات یکدیگر پیش میروند و هیچکدام منتظر دیگری نمیمانند.
ذاکری با بیان این که طرح های زیاد و ارزشمندی در معاونت برای تحقق هدف افزایش سهم حمل و نقل همگانی انجام شده است، افزود: یکی از مهمترین فعالیت های انجام شده در این زمینه، به پایان رساندن مطالعات به روزرسانی و بازنگری طرح حمل و نقل ریلی تهران و شهرهای اطراف آن است.
وی با بیان اینکه نخستین پیشنهادهای خطوط متروی تهران در برنامه حمل و نقل پیشنهادی سوفرتو در سال ۱۳۵۳ ارایه شد که هفت خط به طول ۱۴۶ کیلومتر را برای افق ۱۳۷۰ برای شهر تهران پیشنهاد داده بود. گفت: سپس در سال ۲۰۰۷، مشاور فرانسوی سیسترا و شرکت مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک تهران، مطالعات ریلی تهران را انجام دادند که حاصل آن، طرح جامع ریلی تهران با هشت خط شهری با طول ۲۵۱ کیلومتر، چهار خط اکسپرس به طول ۱۷۹ کیلومتر و پنج خط سبک ریلی به طول ۶۰ کیلومتر برای سال افق ۱۴۰۴ تهران بود که بخش‌هایی از این طرح مصوب شد
ولی با توجه به گذشت زمان، تغییرات عمده و پیش بینی نشده شرایط اقتصادی و اجتماعی، عدم اجرای کامل حتی بخش های مصوب، اقدامات سلیقه ای و موردی به دلیل نبود طرح یکپارچه مصوب، نیاز به بازنگری و به‌روزرسانی این طرح احساس شد که نهایتا مطالعات جدید در اواخر سال ۱۳۹۵ آغاز شد و در پایان ۱۳۹۷ به پایان رسید.
وی با بیان اینکه طرح جدید در شورای هماهنگی ترافیک شهرهای استان تهران به تصویب رسیده و هم اکنون مراحل پایانی تصویب خود در شورای عالی ترافیک در وزارت کشور طی میکند؛ گفت:
در این مطالعات، بهره برداری بهینه از متروی موجود بعنوان یک الزام کوتاه مدت مورد توجه قرار گرفته است،علاوه بر این توسعه خطوط داخلی_حومه‌ای و نیز خطوط اکسپرس مترو نیز بررسی و نتایج در قالب یک سناریوی کامل توسعه برای این خطوط ارایه شده است که پس از تصویب در دستور کار شهرداری تهران قرار خواهد گرفت.
ذاکری افزود: در این مطالعه، بالغ بر ۶۰ سناریو بررسی شد و با ارزیابی های اقتصادی، حمل و نقلی و زیست محیطی، نهایتا یک سناریوی مرکب از خطوط متروی داخلی، خطوط ارتباطی بین تهران_شهرهای اطراف و خطوط متروی اکسپرس به عنوان طرح ریلی مناسب و مورد نیاز تهران در افق زمانی ۱۴۲۰ ارایه شد.
تشریح خطوط جدید مترو تهران ؛
معاون مطالعات و برنامه‌ریزی سازمان حمل و نقل و ترافیک تهران، در مورد طرح ریلی مجموعه شهری تهران گفت: چهارخط جدید متروی داخل تهران و چهار خط ریلی بین تهران و شهرهای اطراف در محورهای غرب، شرق، جنوب غربی و جنوب شرقی در طرح ریلی تهران در سال ۱۴۲۰ پیش بینی شده است که بر اساس پیشنهادات مطالعات اخیر طرح حمل و نقل ریلی تهران، جزییات این خطوط به شرح زیر است:
خط ۸ مترو به طول ۳۷ کیلومتر و با ۳۵ ایستگاه، به‌صورت C. شکل، یک رینگ میانی تشکیل می‌دهد که از بزرگراه رسالت، محدوده جانبازان آغاز میشود، به سمت غرب تا تقاطع یادگار امام- شیخ فضل‌الله می‌رسد، سپس با عبور از بزرگراه یادگار امام تا انتهای بزرگراه آیت‌الله سعیدی به سمت جنوب پیش می‌رود و نهایتا به سمت شرق تا بزرگراه بسیج امتداد می‌یابد. این خط با هشت خط فعلی و آتی مترو و همچنین خطوط راه‌آهن تبادل سفر خواهد داشت.
خط ۹ مترو به طول ۴۶ کیلومتر و با ۳۹ ایستگاه پیش‌بینی شده است و به‌نوعی مکمل خط ۸ محسوب میشود؛ این خط از محدوده چیتگر در شمال غرب تهران آغاز میشود، ابتدا به سمت شمال و سپس در مسیری طولانی به سمت شرق حرکت میکند و سپس در محدوده بزرگراه امام علی (ع) به سمت جنوب حرکت میکند و در محله دولت‌آباد در جنوب شرق تهران پایان می‌یابد. خط ۹ پیشنهادی، تمام خطوط شمالی- جنوبی فعلی مترو را قطع میکند و با آنها ایستگاه تبادلی خواهد داشت.
خط ۱۰ مترو به طول ۴۱ کیلومتر با ۳۴ ایستگاه، این خط شمالی‌ترین خط پیشنهادی برای متروی تهران است که از ایستگاه وردآورد در میانه خط ۵ مترو شروع میشود، از محدوده‌های شمالی بزرگراه نیایش و صدر به سمت شرق امتداد می‌یابد و ایستگاه انتهایی آن قنات کوثر خواهد بود. این خط نیز با تمام خطوط شمالی- جنوبی متروی تهران تبادل سفر دارد.
خط ۱۱ مترو نیز به طول ۲۶ کیلومتر و با ۱۷ ایستگاه، از ایستگاه مترو چیتگر آغاز میشود و مناطق ۱۸، ۱۹، ۲۰ و ۲۱ را به شبکه حمل و نقل ریلی درون‌شهری متصل میکند. این خط که محدوده‌های جنوبی و جنوب غرب شهر تهران را پوشش می‌دهد، با نگاه TOD طراحی‌شده و با چند خط فعلی و آتی مترو تقاطع و تبادل سفر خواهد داشت و محله‌های تهرانسر، خلیج و یافت‌آباد را به شبکه متروی تهران متصل میکند.
به گفته ذاکری ، علاوه بر خطوط موجود و ارایه شده در داخل تهران و خطوط حومه‌ای، دو خط اکسپرس نیز برای افق بعد از ۱۴۲۰ طراحی شده است که از ارتقای خطوط حومه‌ای محورهای جنوب غربی و شرق و اتصال آنها به یکدیگر و نیز ارتقای خطوط غرب و جنوب و اتصال آنها به یکدیگر در داخل تهران به صورت خط اکسپرس حاصل شده است.
به عبارتی، مسیر خطوط پیشنهادی ۸ و ۹ و ۱۰ و ۱۱ حلقه‌های مکمل و نسبتا وسیعی را در خارج از محدوده مرکزی شهر پوشش می دهند و خطوط حومه‌ای پرند- تهران، پیشوا- تهران، هشتگرد- تهران، رودهن– تهران، ارتباط شهرهای اطراف را با تهران برقرار میکنند.برای افق زمانی بعد از ۱۴۲۰، بخشی از این خطوط حومه به خطوط اکسپرس رودهن– پرند، و هشتگرد- پیشوا ارتقا می یابند و به همین دلیل،از ابتدا کریدور و ناوگان متناسب و سازگار با ارتقای آتی آنها به خطوط اکسپرس در نظر گرفته شده است.
حمل و نقل همگانی یکپارچه تهران با محوریت مترو
ذاکری در ادامه به طرح های دیگر حمل و نقل همگانی تهران نیز اشاره کرد و گفت: بعد از ارایه طرح ریلی به عنوان استخوان بندی حمل و نقل همگانی تهران، لازم است سایر بخش های حمل و نقل همگانی تهران، از جمله اتوبوس های تندرو، اتوبوس های معمولی و تاکسی ها نیز خود را برای افزایش بازدهی خود و خطوط مترو، در جهت پاسخگویی بهینه به جابجایی سفرهای شهروندان آماده کنند.
به همین دلیل، طرح حمل و نقل همگانی یکپارچه شهر تهران تعریف شده و مطالعات آن در دست انجام است که خروجی آن، بازطراحی و بازمهندسی سایر اجزای سیستم حمل و نقل همگانی برای تطبیق با خطوط ریلی، عملکرد یکپارچه و بهینه سازی عملکرد کلی سیستم حمل و نقل همگانی تهران است.
توسعه حمل و نقل پاک و افزایش میزان انطباق شهر با مبانی TOD
معاون مطالعات و برنامه ریزی سازمان حمل و نقل و ترافیک تهران در ادامه افزود: البته یک شهر ایده آل از نظر حمل و نقل و شهرسازی، شهری است که در آن همه توسعه ها حول و حوش محور حمل و نقل همگانی(TOD)، به ویژه حمل و نقل سریع و انبوه، صورت گرفته و امکان جابجایی با دوچرخه یا پیاده روی برای دسترسی به ایستگاه های حمل و نقل همگانی یا مبدا و مقصدهای مختلف سفرهای شهروندان به راحتی و به شکل مناسبی فراهم باشد.
در مقابل، اغلب شهروندان به جز موارد ضروری و اضطراری، نیاز و تمایلی به استفاده از وسایل نقلیه شخصی خود در سفرهای روزانه نداشته باشند. مطالعات دیگری نیز در همین ارتباط در دست انجام است که راهکارهای موثر و مناسب کاربردی در جهات انطباق هر چه بیشتر شهر با حمل و نقل همگانی و حمل و نقل غیرموتوری، و در یک کلام حرکت و جابجایی راحت و مطلوب و بدون عوارض منفی مانند آلودگی هوا در شهر را به دنبال خواهد داشت.
