حمل و نقل ریلی به مفهوم حمل کالا و مسافر از طریق ناوگان ها و کریدور های ریلی است . در این مقاله منظور از حمل و نقل ریلی ، ترانزیت کالا است که با توجه به گذر یا عدم گذر از مرز های کشور به دو دسته بین المللی و داخلی تقسیم می شود .

قانون دسترسی آزاد به شبکه حمل و نقل ریلی به شرط وجود مقررات الزام آور کنترلی و بازنگری و نظارت می تواند انتظارات قانون گذار و ذی نفعان را برآورده سازد.این قانون مشتمل بر یازده ماده و چهارده تبصره در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ ششم مهر ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و چهار مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1384/7/20 به تأیید شورای نگهبان رسیده است.

پیش گیری از سوانح و ارتقای ایمنی حمل و نقل قطارها همواره مورد توجه و تأکید مسئولین محترم راه آهن می باشد. نگاه به حوادث و سوانح گذشته در راه آهن مؤید این مطلب است که نیروی انسانی مهمترین عامل بروز سوانح در راه آهن محسوب می گردد.

با بررسی مقررات مربوط به حمل و نقل ریلی اصطلاحات تخصصی خاصی که دارای کاربرد در قوانین و مقررات باشد ملاحظه نشد لیکن در برخی از مقررات حمل و نقل جاده ای که بعضاً مشترک با حمل و نقل ریلی نیز می باشد اصطلاحاتی وجود دارد که به ذکر این قبیل اصطلاحات اکتفاء میشود. از آنجا که عناوین اغلب قوانین و مقررات را عموماً عبارات طولانی تشکیل میدهد لذا برای مشخص شدن منبع مربوط به هر اصطلاحی و برای رعایت اختصار، در مقابل هر اصطلاحی به ذکر نام اختصاری مربوط به مصوبه ای که همان اصطلاح از آن استخراج شده اکتفاء گردیده است.

برنامه ریزی و بکارگیری اتوماسیون و علوم روز آی تی نهایتاً منجر به شفافیت در همه زمینه ها خواهد شد:مثلاً در بحث ترانزیت بدقت مشخص خواهد شد که در صورت اتلاف زمان کدام بخش قصور داشته و یا اجزای هزینه های رسمی مشخص خواهد شد که البته همیشه خوشایند نخواهد بود .