سیستم تهویه مترو تهران
سیستم تهویه مترو تهران
سیستم تهویه مترو در ایستگاه های زیرزمینی سیستم تهویه مکانیکی است که دارای تجهیزات لازم جهت تهویه تهویه هوا می باشد و در سالن های تهویه ایستگاه و سالن های تهویه تونل که جنب سالن های تهویه ایستگاه ساخته شده اند نصب شده است.
سیستم تهویه مترو تهران
سیستم تهویه در مترو

سیستم تهویه مترو تهران

سیستم تهویه مترو در ایستگاه های زیرزمینی سیستم تهویه مکانیکی است که دارای تجهیزات لازم جهت تهویه تهویه هوا می باشد و در سالن های تهویه ایستگاه و سالن های تهویه تونل که جنب سالن های تهویه ایستگاه ساخته شده اند نصب شده است.
در هر ایستگاه ، سه واحد تهویه وجود دارد که عبارت است از واحد تهویه ایستگاه ، واحد تهویه نیم تونل قبل از ایستگاه و واحد تهویه نیم تونل بعد از ایستگاه هوا که از طریق کانال های بتنی یا از ورق فولادی گالوانیزه در طول سکو در ایستگاه توزیع می شود.
در ایستگاه های کم عمق ، کانال های بتنی بالای سقف سکو و کانال های فلزی در زیر سقف سکو نصب می شوند و هوا از طریق دریچه های سقفی در سکو پخش می شود.
در ایستگاهای عمیق ، کانال بتنی در زیر سکو نصب می شود و هوا به کانال های فلزی عمودی منشعب از کانال بتنی اصلی منتقل شده و از طریق دریچه های قابل تنظیم که در دیواره های طولی سکو نصب شده اند در سکو توزیع می گردد.
سیستم تهویه مکانیکی مترو شرایط محیطی در ایستگاه ها و تونل ها را در دما و رطوبت مناسب حفظ کرده و ضمنا هوای تازه و مناسب برای مسافرین را تامین می کند .
ضمنا این سیستم به عنوان تهویه اضطراری برای شرایط اضطراری عمل می کند تا در زمان لازم دود و گازهای ناشی از آتش سوزی را از ایستگاه به خارج دفع نماید. در شرایط کارکرد عادی ، هوای تازه که دما ، رطوبت آن تنظیم و آلاینده هایش گرفته شده به ایستگاه نیم تونل های طرفین ایستگاه فرستاده می شود.
هوای گرم و آلوده از واحدهای تخلیه میانی تونل که ما بین دو ایستگاه متوالی ساخته می شود از طریق فن های تخلیه به بیرون تخلیه می شود بنابر این فن های هوا دهی و تخلیه هر ایستگاه و تونل های مجاور آن یک سیستم واحد را تشکیل می دهد که عملکرد آن بر اساس شرایط موجود در ایستگاه مورد نظر و تونل ها ی مجاور است.
هوای تازه توسط واحدهای تهویه ایستگاه و تونل به ایستگاه و تونل ها دمیده و سپس از طریق سیستم های تخلیه میان تونلی به خارج از مترو تخلیه می شود و مجموعا یک سیستم تهویه طولی را تشکیل می دهد.
سیستم تهویه پست های رانش از طریق فن های سانتریفوژ دوگانه انجام می شود که هوای خارج را به داخل پست دمیده و سپس هوای گرم شده از طریق جابجایی طبیعی به خارج از ایستگاه تخلیه می شود. کلیه کانال های ورودی و خروجی هوا از سطح زمین تا پست رانش به صورت بتنی و کانال های واقع در داخل پست رانش از ورق فولادی گالوانیزه است.
طراحی:
شرایط طراحی طبق جدول ها و آمارها سالیانه اداره هواشناسی شهر تهران در مورد ارتفاع از سطح دریا ، فشار متوسط بارومتریک ، چگالی هوا و دمای متوسط حداکثر در نظر گرفته شده است.
ضمنا دمای ورودی هوا بر اساس دمای ۲٫۵ درصد ماه های گرم سال ۳۷٫۸ درجه سانتی گراد طبق جداول می باشد.
رطوبت هوا در خروج از واحد های تهویه به ترتیب ۶۰ درصد و در صورت نیاز ۹۰ درصد است.
معیار طراحی صوتی – حداکثر فشار صوتی در فاصله یک متری از لوورهای ورودی و خروجی هوا در سطح خیابان ها ۵۵دسی بل بین ساعت ۱۲ تا ۶ صبح تامین می شود سطح سر و صدا در سکوی ایستگاه مطابق منحنی است و حداکثر سطح سرو صدا در تونل در مجاورت واحد تخلیه در داخل تونل ۸۵ دسی بل در نظر است.
معیار طراحی ایرودینامیکی- سرعت هوا در اطراف سکو کمتر از ۰٫۷ متر در ثانیه در شفت های تهویه ۶ – ۸ متر در ثانیه درکانال های فرعی ۴ – ۶ متر در ثانیه و در ورود به لوورهای هوا ۲ تا ۲٫۵ متر در ثانیه است.
ضوابط و طراحی ترمودینامیکی
 شاخص باید برای قضاوت در مورد سطح مطبوعات محیطی مترو مورد استفاده قرار گیرد.
در فصل تابستان و در شلوغ ترین ساعت های روز که دما در نقطه اوج خود می باشد RWL برابر ۰٫۵۱۴ و در چنین شرایطی دمای هوای داخل  ایستگاه و رطوبت نسبی آن به نحوی است که RWL 0.410 و در تونل هاخواهد بود.
معیار مربوط به تخلیه دود در شرایط اضطراری:
در شراطی اضطراری که هدف از تهویه ، تخلیه دود از ایستگاه است و بادزن ها ی دمنده در خلاف جهت و برای تخلیه هوا کارخواهد نمود. ظرفیت بادزن ها در این حالت ۵۰ تا ۶۰ درصد ظرفیت حالت عادی خواهد بود. کلیه تجهیزات از جمله ایرواشرها ، تابلوها و دمای ۱۵۰ درجه سانتی گراد را در حداقل یک ساعت در این شرایط تحمل خواهد نمود و به کارعادی ادامه خواهد داد.
معیار مربوط به طراحی در ارتباط با قطارها:
هرواگن به طول ۱۹۵۲۰ میلی متر ، عرض ۲۶۰۰ متر و ارتفاع ۳۵۷۰میلی متر در نظرگرفته شده استو تعداد مسافرین ۱۸۰ نفر در صورتی که کابین راننده وجود داشته باشد و ۱۹۰ نفر بدون کابین راننده در نظر گرفته شده است. وزن هر مسافر درحدود ۸۰ کیلو گرم و وزن خالی واگن ۳۶ تن و سرعت متوسط در خط ۳۷ کیلومتر در ساعت و خط ۳۵٫۲ کیلومتر در ساعت به عنوان مبنای محاسبه لحاظ شده است.
معیار طراحی هوای خنک کننده پست رانش:
دمای طراحی پست رانش ۴۰ درجه سانتیگراد و گرمای تولید شده توسط ترانسفورماتورها و یکسو کننده ها و تابلو ها در حدود ۷۰ کیلو وات است.
بر اساس معیارهای فوق الذکر و با کمک نرم افزار های شبیه ساز ظرفیت واحد های تهویه ایستگاه های خط ۱ و ۲ مطابق جدول های مندرج در پیوست بدست می آید.
تجهیزات اصلی سیستم تهویه
بادزن های محوری
بادزن های محوری دارای مشخصات ایرودینامیکی به شرح زیر می باشد:
زاویه پره ها نسبت به محور بتدزن ها در طوقه درحدود ۵۲ درجه و در نوک حدود ۲۳ – ۲۸ درجه است. زاویه تنظیم پره ها از ۰ – ۸ درجه متغیر است فاصله پره بادزن های محوری از بدنه از ۱٫۴ الی ۲٫۲ میلی متر بر حسب بزرگی بادزن متغیر است. تعداد پره های بادزن ها ۴ تا ۸ عدد است که تعداد پره ها کمتر معرف فشار استاتیکی و کمتر و تعداد پره ها بیشتر معرف فشار استاتیکی بیشتر است.
بادزن های محوری و الکترو موتورها
بادزن های محوری با الکترو موتورها به صورت کوپلینگ مستقیم و با سرعت ۱۵۰۰ دور در دقیقه در واحدهای هوارسان ایستگاه ها و تونل ها و با سرعت ۷۵۰ دور در دقیقه در واحدهای تخلیه گردانده می شوند بادزن های هوای ایستگاه ها و تونل ها به صورت افقی و واحدها ی تخلیه به حسب نوع سازه به صورت افقی یا عمودی نصب شده اند.
سایر مشخصات بادزن های محوری
بادزن های محوری دارای امکان تغییر در زاویه پره به صورت یکجا در حین توقف بادزن می باشندو بازده آنها در حدود ۸۲ – ۸۶ درصد است.
هر بادزن از شیپوره ورودی ، دیفیوزر،پوسته، اتصال منعطف، شاسی و بالاخره روتور تشکیل شده است. جنس شیپوره ورودی فولاد گالوانیزه ، جنس پوسته بدنه از ورقورق فولادی، بارنگ مقاوم رطوبت و جنس دیفیوزر از ورق فولادی بارنگ محافظ است. بادزن محوری افقی نشان داده شده است روتور از پره های آلومینیومی ریختگی و قاب فولادی ساخته شده است که مکانیزم تغییر زاویه پره ها در آن جاسازی شده است.
موتور برقی بادزن های محوری
این موتورها سه فاز با فرکانس ۵۰ هرتز و باسرعت ۱۵۰۰ دور در دقیقه در بادزن هایافقی و با سرعت ۷۵۰ دور در دقیقه و با سرعت ۷۵۰ دور در دقیقه در  بادزن های عمودی است. این موتورها قادرند در مدت حداقل یک ساعت در دمای ۱۵۰ درجه سانتی گراد به کار عادی خود ادامه دهند. حداکثر سر و صدای ناشی از این موتورها برای کیلو وات های بالا یعنی ۹۰ و ۱۱۰ کیلو وات از ۱۰۰ کمتر و در موتورهای کوچکتر ۴۵ و ۷۵ کیلو وات از ۹۰ کمتر است. بازده موتورهای برقی در حدود ۹۲ – ۹۴ درصد است.
استاندارد برای تست عنلکرد و سایر مشخصه های این موتورها مورد استفاده قرار گرفته است. کلاس عایق کاری الکتروموتورها H می باشد. ضریب توان این موتورها در حدود ۰٫۹ است جریان راه اندازی در حدود ۶٫۳ برابر جریان نامی بار استو گشایش راه اندازی ۲٫۲ برابر گشتاورحداکثر نیز ۲٫۲ گشتاور نامی است.
هرموتور دارای دو بلبرینگ در طرفین محور روتورمی باشد. عمر کاری بلبرینگ ها بیشتر از ۱۰۰۰۰۰ ساعت است. در سیم پیچ استاتور هر فاز حسگر دما برای کنترل دمای موتور نصب شده است.
 سایر تجهیزات
صداخفه کن ها:
صدا خفه کن ها به صورت اختصاصی برای سیستم تهویه طراحی شده اند تا صدای ناشی از بادزن ها را که به صورت باند گسترده در فرکانس های از ۶۳ تا ۸۰۰۰ هرتز موجود است کاهش دهند. در واحدهای تامین هوای هوای ایستگاه ها و تونل ها از صدا خفه کن های افقی که در محل تیغه ها به صورت جداگانهنصب می شونداستفاده شده ولی در صداخفه کن های عمودیتیغه ها در داخل پوسته یا بدنه صدا خفه کن نصب شده اند.
بر طبق معیار موجود سر و صدای ناشی از سیستم تهویه در فاصله یک متری در کنار کیوسک هوا در خارج از ایستگاه بین ساعت ۱۲ شب الی ۶ صبح صوت بایستی کمتر از ۸۵ باشد. ضمنا افت فشار هوا در عبور از صدا خفه کن نبایستی از ۸۰ پاسکال تجاوز کنددر پیوست ۳ روش انتخاب صدا خفه کن و مشخصات اکوستیکی ان مورد مطالعه قرار گرفته است.
فیلتر هوا:
در سیستم تهویه هوای ایستگاه ها از فیلتر های نوع چرخشی خودکار با فیلتر از نوع منسوخ نبافته استفاده شده است . همچنین دستگاه فیلتر به حسگر کنترل موتور  مجهز شده که این حسگر به اختلاف فشار حساس است و چنانچه این فشار از مقدار فشار تنظیم شده فراتر رود موتور چرخیده و فیلتر به اندازه یک قاب حرکت می کند و فیلترتمیز در مقابل سطح عبور هوا قرار می گیرد .
به محض اینکه فیلتر به انتهای رول خود رسید کلید فعال می شود و ضمن ارسال سیگنال موتور از کار می افتدسرعت هوا در روی ماده فیلتر از ۲٫۵ متر بر ثانیه تجاوز نمی کندو بازده فیلتر مطابق استاندارد از ۸۰ درصد کمتر است افت فشار هوا از فیلتر نبایستی از ۲۰۰ تجاوز کند.
افت فشار هوا از فیلتر مدیای نبایستی کمتر از ۱۰۰ است ظرفیت نگهداری ذرات گرد و غبار هوادر این فیلتر ها بیشتر از ۲۰۰ سطح فیلتر است در شکل ۳ فیلتر هوا نشان داده شده است.
ایرواشر:
ایرواشر در سیستم تهویه مترو برای خنک کردن هوا مورد استفاده قرار می گیرد البته بخشی از گرد و غبار موجود در هوا نیز از این دستگاه دفع می شود بدین نحو که هوای گرم با رطوبت کم به آن وارد می شود و پس از ورود  از صفحه سوراخ دار هادی هوا و سپس از قطره گیر به ایستگاه یا تونل دمیده می شود.
عملکرد در ردیف نازل های آب پاش رطوبت نسبی هوا را تا ۹۰ درصد افزایش می دهد.
اب نازل های آب پاش از حوضچه ایرواشر توسط دو پمپ سانتریفوژ تامین می گردد که دارای دبی و ارتفاع لازم می باشد تحول ترمودینامیکی که در ایرواشر روی هوا انجام می شود به نام رطوبت زنی بی در رو نامیده می شود.
در این تحول هوا با دمای مرطوب ثابت از شرایط با دمای خشک زیاد و رطوبت نسبی کم به دمای خشک پایین ولی رطوبت بالا تغییر می یابد در صورتی که فقط آب از یک ردیف نازل پاشیده شود رطوبت نسبی هوا۶۰ درصد و در صورت پاشش  دو ردیف نازل رطوبت نسبی به ۹۰ در صد افزایش می یابد فرض می شود  در این تحول گرمایی با محیط اطراف تبادل نشود و فرایند آدیاباتیک باشد مثلا در صورتی که دمای هوا خارج طبق طراحی ۳۷٫۷ درجه سانتی گراد باشد و رطوبت نسبی آن ۲۵درصد باشد پس از عبور از ایرواشر دما به ۲۳٫۲ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ۹۰ درصد خواهد رسید.
در شرایط اضطراری که بایستی دود تخلیه شود هوا از ایر واشر کنار گذر می شود و دود از ان عبور نخواهد کرد  در هر واحد تهویه یک ایرواشر با دو پمپ کار می کند بنا بر این در هر ایستگاه و تونل طرفین را خنک می کند مورد استفاده قرار گرفته است در پیوست ۴ شرایط ترمودینامیکی ایرواشر شرح داده شده است شکل ۴ ایرواشر و شکل ۵ پمپ های ایرواشر را نشان می دهد.
تابلو کنترل موتورها:
در مدار برقی موتور بادزن های محوری از کنتاکتورهای و مدار شکن استفاده شده است. برق تابلوهای کنترل موتورها( که موتورها ، بادزن ها ، پمپ ها ، دمپرها) را کنترل کمی کند از دو منبع مستقل و جداگانه تامین می گردد که در صورت قطع یک منبع  ، منبع دیگر به صورت خودکار در مدار قرار می گیرد.
ضمنا کلیه کابل ها ارتباطی از محل پست های ایستگاه تا این تابلو و از تابلو تا مصرف کننده از نوع نسوزکم دود و بدون هالوژن استفاده شده استدرجه حفاظت این تابلو IP54 است.
مزیت راه انداز نرم کاهش جریان راه اندازی موتور ها و کاهش میزان افت ولتاژ فیدرهای تغذیه کننده در زمان راه اندازی است و ضمنا موتور را در مقابل اضافه بار حفاظت کرده و الارم را فعال می کند این تابلو ها کاملا زمین شده اند و سیستم زمین اجرا شده است تابلو کنترل موتورها در شکل ۶ نشان داده شده اند.